استان سمنان در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال البرز واقع شده است و ارتفاع استان از شمال به جنوب کاسته و به دشت کویر ختم می گردد. این استان با وسعتی حدود ۹۶۰۰۰ کیلومترمربع، ششمین استان وسیع کشور است.
استان سمنان از جانب شمال به استان مازندران، از جنوب به استان اصفهان، از مشرق به استان خراسان و از مغرب به استان تهران ارتباط دارد.
همجواری با رشته کوههای البرز و زمینهای هموار کویر شرایط اقلیمی متنوعی برای این استان بوجود آورده است. بطوریکه قسمت جنوبی آب و هوایی گرم و خشک؛ نواحی مرکزی، معتدل ، قسمت شمال شرقی آب و هوایی سرد و خشک و قسمت شمالی استان نسبتاً سرد است. این تنوع آب و هوایی پوشش گیاهی متنوعی را نیز در این استان به وجود آورده است.
مرکز این استان شهر سمنان و دارای هشت شهرستان شامل سمنان، شاهرود، دامغان، گرمسار، مهدیشهر، میامی و آرادان و سرخه است.
این استان از جانب شمال به استانهای خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استانهای خراسان جنوبی و اصفهان، از مشرق به استان خراسان رضوی و از مغرب به استانهای تهران و قم محدود است. نکته جالب توجه این است که رئیس‌جمهوری‌های ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ از این استان بوده‌اند و تا ۱۴۰۰ خواهند بود.
شهرها و شهرستان ها
این استان هم‌اکنون دارای ۸ شهرستان، ۲۰ شهر، ۱۵ بخش و ۳۱ دهستان است.
استان سمنان با هشت استان ایران همسایه است که تعدادی از آن‌ها از پرجمعیت‌ترین استانهای ایران به‌شمار می‌آید. همسایگی استان سمنان با استانهای خراسان رضوی و تهران موجب شده راه ارتباطی این دو استان(جاده تهران-مشهد) از استان سمنان عبور کند. همچنین جاده‌های ارتباطی بین استانهای شمالی (خراسان شمالی,گلستان و مازندران) و استانهای مرکزی (یزد و اصفهان) از این استان عبور می‌کند.
آب و هوا و پوشش گیاهی:
به علت موقعیت خاص جغرافیایی استان سمنان و همجواری آن با رشته کوههای البرز و زمینهای هموار کویر هر قسمت از این استان دارای شرایط اقلیمی متنوعی می باشند. بطوریکه قسمت جنوبی آب و هوایی گرم و خشک، نواحی مرکزی معتدل، قسمت شمال شرقی آب و هوایی سرد و خشک و قسمت شمالی نسبتاً سرد است. این تونع آب و هوایی پوشش گیاهی متنوعی را نیز در این استان به وجود آورده است. به طوریکه در قسمت جنوب گونه های کویری و بیابانی و در بخش میانی استان گونه های نیمه بیابانی و در بخش شمالی گونه های سردسیر و جنگلی را می توان مشاهده نمود. گیاهان کویری عبارتند از: تاغ و گز، خارشتر، اسپند، گون و درمنه و از مهم ترین گونه های گیاهی در مناطق شمالی استان خانواده سوزنی برگان، ارس، سرو و درختچه زرشک را می توان نام برد.
محیط زیست استان:
استان سمنان به دلیل داشتن مناطق و موقعیت مناسب طبیعی وسعت کافی، جایگاه مناسبی برای حیات انواع وحوش و انواع گیاهان به شمار می آید، چراکه در قسمت های شمالی استان منطقه جنگلی، کوهستانی و سردسیر با بارندگی نسبتاً زیاد و پوشش گیاهی خوب و در قسمت های میانی منطقه دشتی با بارندگی کمتر نسبت به شمال اما با پوشش گیاهی نسبتاً خوب و در قسمتهای جنوبی آن کویر نمک با بارندگی بسیار کم و عدم پوشش گیاهی مناسب قرار دارد.
بیش از ۲۳ درصد از وسعت استان سمنان را مناطق حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش تشکیل می دهد، که این رقم در حدود ۲۵ درصد کل مناطق حفاظت شده کشور ایران را شامل می شود.
مناطق زیستی استان سمنان دارای ویژگی هایی به این شرح می باشد:
- ذخیره گاه و بانک ژن طبیعی گیاهی و جانوری ایران و جهان.
- منطقه حایل بین کویر و مناطق زیستی کوهستانی استان.
- زیستگاه گونه های خاص نادر و در معرض انقراض جانوری و گیاهی.
- طبیعت زیبا با چشم اندازهای طبیعی.
- دارا بودن شرایط ویژه جهت امور پژوهشی و اقتصادی.
